Aardwarmte, duurzaam alternatief voor aardgas?


4 augustus 2022

Op dit moment maken veel mensen zich zorgen over de hoge energierekeningen. Nu met het lekkere weer misschien nog niet écht een probleem, maar komende winter zal de kachel vaker lager moeten staan. Ook de klimaatdoelen komen steeds dichterbij en de Russische gaskraan gaat gedeeltelijk dicht. Niet alleen moeten woningen voor 2030 hun CO2-uitstoot reduceren, ook andere sectoren zoals de glastuinbouw en industrie dienen hun uitstoot te verminderen. Genoeg redenen dus om op zoek te gaan naar duurzame alternatieven. Aardwarmte gaat een belangrijke rol spelen in die zoektocht. 

Duurzame aardwarmte vs. goedkoop aardgas 

Aardwarmte is een duurzame vorm van energie en wordt gezien als betaalbare en één van de schoonste bronnen van warmte. Warm water wordt uit de ondergrond omhoog gepompt. De warmte die vervolgens uit het water wordt gewonnen, wordt vervolgens verspreid via warmtenetten richting gebouwen en woningen.  

Aardwarmte is een hernieuwbare en duurzame manier om warmte te winnen. En wel om deze redenen: 

  • De voorraad aardwarmte die in de bodem zit is onuitputtelijk. Het warme water dat in de kern van de aarde zit is herbruikbaar door natuurlijke processen: het wordt namelijk steeds opnieuw opgewarmd. Wel zal de temperatuur van de warme aardlagen door de productie van aardwarmte na enkele tientallen jaren lokaal afnemen. Zodra de aardwarmteputten niet meer in gebruik zijn zal de temperatuur zich weer herstellen.  
  • Het afgekoelde water wordt weer teruggepompt in dezelfde aardlaag, waardoor het volume gelijk blijft. Aardbevingen als gevolg van aardwarmte zijn daarom onwaarschijnlijk.  
  • Bij de productie van aardwarmte komt nauwelijks CO2 vrij. De CO2-uitstoot van geothermie is nu ongeveer 90\% lager dan bij een cv-ketel die gebruik maakt van aardgas. Het is nog niet honderd procent CO2-neutraal, maar er zijn diverse oplossingen om de CO2-uitstoot naar nul te brengen. Wil je meer weten over deze oplossingen, lees dan dit onderzoek van TNO.  

Aardgas is een fossiele brandstof en is op dit moment in Nederland de meest gebruikte brandstof. Het winnen van aardgas is relatief makkelijk en goedkoop, en het is ook in grote hoeveelheden beschikbaar. Echter, aardgas is een niet-hernieuwbare energiebron. Bij de verbranding van aardgas komt CO2 vrij en het veroorzaakt ook vervuiling. Het gebruik van aardgas geeft wel minder uitstoot van CO2 en vervuilende stoffen dan het gebruik van steenkool of olie, maar het heeft vele malen meer impact op het milieu dan niet-hernieuwbare energiebronnen. Bovendien is er kans op verzakkingen en verschuiving door de ondergrondse werkzaamheden om aardgas te winnen.  

Van het gas af 

Aangezien aardgas dus geen hernieuwbare energiebron is, heeft de regering besloten dat Nederland van het gas af moet. Elke regio in Nederland heeft in kaart gebracht hoe ze dat de komende jaren precies gaan aanpakken. Aardwarmte als energiebron heeft hierbij veel potentie. Op dit moment voorziet aardwarmte slechts een paar procent van de totale energievraag in Nederland. Uit onderzoek blijkt dat 26\% van de Nederlandse warmtevraag van woningen met aardwarmte kan worden opgelost. Voor de glastuinbouw is dat maar liefst 58\% en voor de industrie gaat het om 28\%. Aardwarmte heeft dus veel kans om bij te dragen aan de warmtetransitie en de interesse bij gemeentes naar aardwarmte als bron voor warmtenetten neemt toe. 

Ook de gemeente Delft heeft een warmteplan opgesteld om te kijken hoe de stad op een duurzame manier verwarmd kan worden. In Delft zijn er drie belangrijke sleutelprojecten die van grote invloed zijn op het Warmteplan: het Open Warmtenet Delft (het aan te leggen ‘open’ warmteleidingnet in Delft), de aanleg van de WarmtelinQ (aanvoer van restwarmte uit de haven van Rotterdam) en de aanleg van Geothermie Delft. Het realiseren van aardwarmte in combinatie met de warmtenetten kan duizenden huishoudens van het gas af krijgen. Deze projecten kunnen Delft daarom enorm helpen om de warmtetransitie te realiseren en de CO2-uitstoot te verminderen. 

Opschaling en proces 

Om dus met aardwarmte te voorzien in de warmtevraag van woningen, glastuinbouw en industrie, moet er wel nog veel gebeuren in Nederland. Ook al wordt aardwarmte als veelbelovend gezien door Tweede Kamer en gemeentes, het duurt vaak lang en het is duur om daadwerkelijk een aardwarmtecentrale te bouwen.  

Er moet aan veel worden gedacht voordat je een aardwarmtecentrale draaiend hebt, wat zomaar een aantal jaar kost: 

  • Er is een voorbereidingstraject nodig om te zorgen dat alles veilig en verantwoord wordt ontwikkeld en er zijn er vele vergunningen en subsidies nodig. Aardwarmteprojecten moeten voldoen aan de Mijnbouwwet omdat ze zich bevinden in de ondergrond dieper dan 500m. Daarin staan voorwaarden voor het veilig en verantwoord uitvoeren van projecten.  
  • Draagvlak van de omgeving is één van de belangrijkste voorwaarden voor het succesvol realiseren van aardwarmteprojecten. De grootste uitdagingen liggen vooral bij het implementeren van aardwarmte in de gebouwde omgeving. Het is cruciaal om op tijd met bewoners, bedrijven, bestuurders, beleidsmakers en andere relevante stakeholders te communiceren en hen te betrekken bij de voorbereiding. Openheid en transparantie zijn hierbij van groot belang. Aangezien er vele verschillende partijen betrokken zijn bij een project, zijn het vaak langdurige en complexe trajecten.  

De potentie van aardwarmte is dus groot, en kan significant bijdragen aan de warmtetransitie van de gebouwde omgeving, glastuinbouw en industrie. De komende jaren staat de sector voor een aantal grote uitdagingen om van deze grote onbenutte hoeveelheid gebruik te maken. Gelukkig zal uiteindelijk deze overschakeling van gas naar aardwarmte ons veel CO2-uitstoot en vervuiling besparen en zorgen voor een schoner en duurzamere energievoorziening en daarmee leefwereld.  

 

Tags
Duurzaamheid
2024 © Knijnenburg Producties